LEA-ARTIBAI MEMORIA DUTEN HERRIAK
Lea-Artibai eskualdean memoria balioan jartzeko sortutako proiektua da “Lea-Artibai, Memoria duten herriak”. Eskualdeko 3 udalerrik (Berriatua, Etxebarria eta Markina-Xemein) martxan jarri duten egitasmo honetan Gerra Zibileko gertakizunak ekarri nahi dira gogora. Frontea 7 hilabetez egon zen geldirik inguru honetan eta hainbat dira sasoi horretan jasotako gertakariak. Horrek ezagutzera eman eta memoria historikoa transmititzeko asmoz jaio da proiektu hau.
Egitasmo hau gauzatzeko Eusko Jaurlaritzako Gogora Institutuaren (Memoriaren, Bizikidetzaren eta Giza Eskubideen Institutua) laguntza ezinbestekoa izan da. Erakunde honek abiatutako Memoria Ibilbideak egitasmoaren baitan kokatzen da eta, “Lea-Artibai, Memoria duten herriak” proiektua.
GOGORA - Memoria ibilbideak
Memoriaren ibilbideek Euskadiko memoria historiko eta demokratikoarekiko izaera historiko eta sinboliko nabarmena duten
gertaeretara eta kokaguneetara hurbiltzen gaituzte seinaleztatutako ibilbideen bidez. Elgoibarko memoriaren ibilbideak
Gipuzkoako eta Bizkaiko mugan frontea egonkortu aurreko egunetara garamatza, Euskadiko Gerra Zibilaren gertakari nagusietako bat baita.
Fronte egonkortua. Bizkaia/Gipuzkoa
(urria octubre 1936 - apirila abril 1937)
Gerra Zibilaren lehen faseetan, matxinatutako indarrek azkar egin zuten aurrera Gipuzkoan zehar. Iraileko azken egunetan, armada frankistak bizkortasun berarekin Bizkaia aldera aurrera egiteko helburua zuen, baina indar leialek hauen aurrera egitea geldiarazi zuten. Egun askoz luzatu ziren borroken ondoren, 1936ko urriaren 8tik aurrera, bi armaden posizioak hurrengo 7 hilabeteetarako finkatuta geratuko ziren. Bizkaiko kostaldetik hegoalderantz hedatu zen fronte-lerroan zehar, Bizkaiaren eta Gipuzkoaren arteko mugan, mendi eta udalerri ezberdinak zeharkatuz. Gudari eta milizianoen erresistentzia zorigaiztoko egun horietan, eta ondorengo frontearen egonkortzea, funtsezkoak izan ziren lehen Eusko Jaurlaritza eratzeko, eta milaka bizitza zibil salbatzen lagundu zuten.
